نگاهی به گردشگری سلامت

در این مقاله قصد داریم با پرداختن به موضوع گردشگری سلامت، به سؤالات زیر پاسخ دهیم:

• گردشگری سلامت چیست؟

• گردشگری سلامت چه حوزه هایی را شامل می شود؟

• چرا شمار روزافزونی از مردم به گردشگری سلامت روی می آورند؟

گردشگری سلامت چیست؟

امروزه شاهد این هستیم که گردشگری به‌عنوان یکی از پرسودترین صنایع در تمام دنیا مطرح می شود؛ صنعتی که رشد روزافزونی دارد و همچنان در حال توسعه است.
سازمان جهانی گردشگری، گردشگری سلامت را به‌عنوان یکی از حوزه های مهم این صنعت این گونه تعریف می کند: سفری که برای حفظ، بهبود و احیای سلامت جسمی و روانی طراحی شده است. این نوع گردشگری بیشتر از ۲۴ ساعت و کمتر از یک سال به طول می انجامد.
این سازمان همچنین در نظر دارد تا مراکزی را معرفی نماید که بتوانند بهترین خدمات با بالاترین امکانات پزشکی و درمانی را در حد کشورهای جهان اول با قیمت ها و هزینه های کشورهای درحال توسعه یا جهان سوم ارائه دهند. ازاین‌رو شعار سازمان جهانی گردشگری برای گردشگری سلامت بهترین خدمات و کمترین هزینه¬ها برای مشتریان است.
گردشگری سلامت چه حوزه¬هایی را شامل می شود؟
با توجه به اینکه آیا برای درمان بیماری جدی و مهمی احتیاج به خدمات پزشکی و درمانی وجود دارد و یا بهبودی و تندرستی بیشتر مدنظر است، سه حوزۀ متفاوت در گردشگری سلامت به وجد آمده است:
۱-گردشگری پزشکی
این حوزه شایع ترین و حساس¬ترین زیر بخش گردشگری سلامت محسوب می شود که به‌طور مستقیم با جان و سلامتی گردشگر در ارتباط است. این سفرها اغلب برای معالجۀ بیماری، انجام اعمال جراحی یا بررسی های پزشکی در بیمارستان¬ها یا کلینیک های پزشکی مجهز تحت نظارت پزشک صورت می پذیرند.
ازجمله زیرساخت¬های بسیار مهم برای جذب گردشگر در این حوزه؛ وجود پزشکان مجرب، زیرساخت ها و مقررات پزشکی و نظارتی، بیمارستان های استاندارد، تجهیزات پزشکی کامل و به‌روز هستند که در جذب گردشگران این حوزه بسیار مؤثرند.

۲-گردشگری درمانی

این حوزه از گردشگری سلامت برای دستیابی به برخی درمان های مکمل و بهبودی پس از درمان¬های اصلی مانند شیمی درمانی و اعمال جراحی تحت نظارت پزشک و یا با مداخلۀ پزشکی و درمانی صورت می گیرد.
در این سفرها؛ سفر به مناطقی دارای چشمه¬های آب گرم، استفاده از لجن ها و یا شن هایی که خاصیت درمانی دارند و یا استفاده از ساحل آفتابی معمول است. بیماران مبتلا به عارضه های پوستی، تنفسی، عضلانی، روماتولوژیک و اسکلتی  عضلانی برای استفاده از درمان های مکمل یا در اصطلاح آلترناتیوی مانند حمام¬های گیاهی، ماساژدرمانی و … به این مناطق سفر می کنند.

۳-گردشگری تندرستی

دسته ای از سفرها در حوزۀ گردشگری سلامت توسط افرادی انجام می¬شود که بیماری جسمی خاصی ندارند و افزایش کیفیت زندگی، بهبود حال روانی و جسمی، کاهش و کنترل وزن برای پیشگیری از بروز بیمارهای جسمی و احیای شیوۀ زندگی سالم را در نظر دارند. به همین منظور مناطقی را برای سفر انتخاب می کنند که اغلب با نام دهکده های سلامتی مشهور هستند و به آن ها در رسیدن به اهدافشان کمک می کنند. عمدۀ این سفرها برای فاصله گرفتن از زندگی شلوغ شهری، مسئولیت¬ها و کارهای بی پایان شهرنشین‌هاست و بیشترین مقاصدی که انتخاب می شود دهکده¬ها و یا روستاهای آرامی است که در آن¬ها برنامه های یوگا، مدیتیشن، استفاده از مواد غذایی سالم، مدیریت سلامتی و آموزش¬هایی برای مدیریت زندگی و کاهش استرس وجود دارد.
چرا شمار روزافزونی از مردم به گردشگری سلامت روی می آورند؟
امروزه گردشگری سلامت به یکی از حوزه¬های محبوب گردشگری در بیشتر نقاط دنیا تبدیل شده است. دولت ها با نگاه به درآمدهای بالای این صنعت، برنامه¬ریزی و توسعۀ این بخش را در دستور کار خود قرار می-دهند و سالانه تسهیلات بیشتری را برای جذب گردشگر در این زمینه هزینه می کنند. اما چرا مردم به گردشگری سلامت روی می‌آورند؟
در قسمت گردشگری پزشکی در بسیاری از کشورها هیچ¬گونه درمان مناسبی برای بیماران خاص وجود ندارد و بسیاری از بیماران حاضرند مسافت های طولانی را برای دستیابی به درمان موردنظرشان طی نمایند.
در برخی کشورها درمان های خاص پزشکی بسیار گران و پرهزینه هستند و بیماران را به فکر سفر برای بدست آوردن درمان با هزینۀ کمتر می¬اندازند. گاهی درمان باکیفیت موردنظر بیماران وجود ندارد و آن ها خواهان درمان بهتری هستند که در شهر و یا کشورشان وجود ندارد. بعضی از بیماران نیز به درمان فوری نیاز دارند و درمان در خارج از مرزها عموماً بدون نیاز به نوبت ها و صف های طولانی مراجعین صورت می پذیرد.
در زمینۀ گردشگری درمانی و تندرستی نیز فشارهای روزافزون زندگی شهری و استرس های زیاد مانع از بهبود سریع و کامل و دور ماندن از سبک زندگی سالم می‌شود. به همین منظور برای کاهش استرس و مدیریت زندگی و دستیابی به بهبودی و تندرستی، سفر به مناطق زیبا و آرامی که برنامه های بازیابی سلامتی و یا درمان های مکمل در آن‌ها وجود دارد از گزینه های بسیار محبوب برای گردشگران به شمار می آید. آشنایی با فرهنگ و آداب‌ورسوم مناطق جدید، بازدید از مکان های تاریخی و مهم مقصد گردشگری و روحیه بخشی ذاتی سفر از جمله انگیزه¬های دیگر این سفرها هستند.
صنعت گردشگری با توسعۀ زیرساخت های گردشگری سلامت می تواند سهم بسیار مهمی را در اقتصاد کشورها بازی کند و از این طریق به پیشرفت و ترقی کشور کمک کند. در مقاله های بعدی به اهمیت بسته ها و برنامه های گردشگری برای صاحبین مشاغل مرتبط ازجمله مراکز درمانی و خدمات پزشکی و همچنین آژانس های مسافرتی و گردشگری خواهیم پرداخت.